Category: Opinione

Dita e nonave sivjet osht me 10 maj, ose si zakonisht e diela e dyte e majit…
Nese doni mi uru nonave diten e tyne, shfrytzone kete date, ngjashem qysh iu urohet babave n’dilen e trete t’qershorit.

Me nda veq ni dite per mi vlersu gjysmen e popullsise t’ksaj bote osht marre.

Shume veta, tu nis prej motres teme (fmijes t’preferum n’familje hon’e’don) kete dite e kan festu me ane t’ahengut e sendeve t’ngjashme. Restorantet lokale ktu n’katund s’kan pas vende t’lira ka 3-4 dite per kete date.
Nuk di une cka po festohet. A mire i kan punet gjinia femrore n’vendin tone, a?! Ni mije probleme jon, ni mije nenqmime per to, ni mije vujtje, edhe ia japin veq ni dite grave, n’kete vend t’dominum prej frymes patriarkale.

Krejt statuset qka i pash, krejt fjale miradije, urime e senne. Veq ni status ke n’forme proteste. Ku t’kishim pas s’paku ma shume statuse protestuese.

Osht koha mos me festu, po me demonstru, me protestu (nuk protestohet veq n’rruge) n’mnyra t’ndryshme. lypi t’drejtat mu shkollu, me punu, mos mu nenqmu, mos mu kon veq objekt prodhues i fmijve edhe bukes. Mos u knaqni me ni dite, se ju meritoni ma shume. Jeni njeri, ngjashem si gjinia e kundert qe nuk ju len syte mi qel. Jeni t’barabarte. I keni krejta per mu kon barabarte e edhe ma nalt se burrat.

Mos u knaqni me ni darke, ni fustan, apo ni lule plastike. Mos e ulni veten kaq poshte.

Mu m’vjen marre me uru 8 marsin, sidomos n’kete vend, e n’kto kushte diskriminuese. Shpeshhere po m’vjen marre edhe qe jom djale, sidomos kur po lexoj kroniken e zeze.

A e dini sa zor osht me gjet ni kosovar qe nuk urren ni popull, ni racë, apo ni fe? Unë nime jom njeri asocial dhe pak agorafob, mirëpo jashtë familjes teme t’gjerë, njoh bajagi njerëz. Edhe n’mesin e ktyre t’fundit osht zor me gjet ni kosovar që nuk urren dikon. Ata pak që jon, i kom n’close friends list n’fejsbuk.

Pjesa dërrmuese kanë një popull, një racë, një fe, një gjini, për të urryer. Në bazë të asaj që mundemi me has nëpër ambiente ndryshme, sidomos virtuale, popullin tonë mund ta ndajmë në disa grupe shovinistësh.

Urrejtësit e serbëve –

Këta janë pjesa pseudo-patriotike e cila është ushqyer në masë të madhe nga mediat për urrejtje ndaj tërë popullit serb. Derisa historia na mëson që konfliktet ndërmjet shqiptarëve dhe serbëve kanë një zanafillë mesjetare, urrejtja ndaj një populli të tërë është absurde. Gjithashtu një pjesë e konsiderueshme ka qenë pre e dhunës dhe terrorit të pjesëtarëve aktiv serb në dhunë, dhe urrejtja e tyre ndaj tyre është e kuptueshme. Por, kjo pjesë është më e butë në urrejtjen e tyre, përkundër të gjitha arsyeve për urrejtje, disa edhe gjejnë hapësirë për të dalluar individin nga tërësia.

Ka njerëz që kanë humbur më të afërmit në luftë, kanë pësuar dëme materiale, por urrejtja e tyre kufizohet tek Millosheviqi dhe pasuesit aktiv të ideologjisë së tij.

Pjesa më e madhe e këtij lloj shovinizmi është pseudo-patriotët të cilët mendojnë se bëhen më trima, më shqiptar me urrejtjen e çdo serbi. Këta janë ata që shesin iluzione për një racë të pastër shqiptare që duhet të zotëroj një kufi imagjinar që përfshin të gjitha trojet në lindje të Adriatikut.

Urrejtësit e malazezëve, grekëve, maqedonasve –

Këta janë ‘patriotët’ më të mëdhenj. Janë grupi më i rrezikshëm i shovinistëve kosovar. Janë njerëz të mbushur me urrejtje, kryesisht provojnë të merren me histori dhe në mendjen e tyre ekziston një paranojë se të gjithë ua kanë inat shqiptarëve, dhe ‘armiku’ gjithnjë ka tentuar të copëtoj trojet tona etnike, sepse Shqipëria Etnike është vendi më i bukur në botë.

Ky grup edhe mendon që Amerika është mike e shqiptarëve sepse George Washington e ka pasur nënën shqiptare dhe ua ka lënë amanet top-sekret të gjithë amerikanëve për të mbrojtur racën tonë deri sa të ekzistoj planeti! – ju thashë që janë më të rrezikshmit

Urrejtësit e turqve –

Urrejtja ndaj turqve është e dyfishtë. E para urrehen pse janë turq dhe na kanë ‘okupuar’ vetëm neve për pesëqind vite, dhe e dyta urrehen pse janë myslimanë sepse na kanë lënë fenë me zor, ashtu siç ia kanë lënë grekëve, bullgarëve, armenëve, rumunëve, serbëve, maqedonasve!

Grupi i parë i shovinistëve anti-turk është ata që provojnë të vendosin ndjenjën kombëtare para asaj fetare. Këta urrejnë vetëm pse na kanë okupuar, dhe u besojnë librave turq që shqiptarët kanë qenë më rezistuesit dhe e kanë ndalur hovin e osmanlinjve sidomos në epokën e Skënderbeut. Nëse shohim kufijtë e perandorisë osmane në atë kohë, shohim një shtrirje goxha të madhe dhe një efekt jo aq të madh në ndaljen e pushtimit së Evropës. Edhe këta ushqehen nga filma artistik të cilët sjellin të ‘vërtetën’ e dialogëve në katër sy, duke sjell një version krejt tjetër për interesa kombëtare nga ai i pronarëve të atyre katër syve.

Grupi i dytë urren turqit për shkak të fesë. Këta ende kanë paranojën që prania a turqve në Kosovë është një shtytje për myslimanët. Shitja e pronave publike tek turqit shihet si një afrim kah lindja e jo kah perëndimi. Këta harrojnë të fajësojnë vetveten për votat e tyre për liderët që nuk kanë arritur të krijojnë një ambient të përshtatshëm për investitorët perëndimor.

Vodafone britanike (e treta në botë për telekomunikacion) është prezent në Turqi, Egjipt, Katar; Shqipëri, Telefonica spanjolle (e shtata në botë për telekomunikacion) është prezent në Marok, Sudan; Orange e Francës është e pranishme në Egjipt, Jordani dhe pjesën më të madhe të Afrikës nën-Sahariane. Të gjitha këto vende me shumicë dërrmuese myslimane.

Mund të konkludojmë, pa hyrë tek industritë tjera, që kompanitë perëndimore nuk janë duke mos ardhur pse jemi myslimanë, por sepse nuk kemi kulturë demokracie, ndoshta.

Urrejtja ndaj izraelitëve –

Ky lloj shovinizmi bazohet në teori konspirative kryesisht, dhe kohë pas kohe nxitet nga konflikti izraelito-palestinez. Shovinistët anti-izraelitë kryesisht konsiderohen shumica myslimane (jo të gjithë, kuptohet), të cilët shovinistët anti-turk i konsiderojnë si shtresë më e ultë shoqërore, më primitive. Këta të fundit, pos shovinizmit shfaqin edhe shenja fashizmi, derisa nuk mund të mohojmë aspak snobizmin e tyre.

Urrejtja ndaj izraelitëve, si popull në përgjithësi është e padrejtë, pa marrë parasysh konfliktin e tyre. Kjo ndihmohet më shumë nga teoritë konspirative për popullsinë që i përket fesë hebreje. Dhe si popull badihavgji, teori të tilla tek ne pinë ujë më shumë se lopët pas një dite të gjatë vere në fushë.

Ky lloj shovinizmi ndihmohet shumë edhe nga të vetquajturit dijetarë fetar të cilët u shesin mend një shtresë të caktuar, e cila përkundër ngritjes së lartë familjare e arsimore, bie pre e trushpëlarjes që kryekëput bazohet në shovinizëm.

Urrejtja ndaj arabëve –

Urrejtja ndaj arabëve është më e madhja. Kjo zakonisht është e pranishme tek personat që dëshirojnë të ndajnë kombin nga feja. Kjo lloj urrejtje është nxitur kryekëput nga shfaqja e radikalizmit islam që dëshiron të sjell një kulturë që nuk përshtatet me vendin tonë, nga një vend tjetër. Pra, është në lloj urrejtje e kushtëzuar, e nxitur nga individë që bëjnë pjesë në grupin paraprak.

Por, kjo urrejtje nuk arrin të ndaj radikalët dhe të moderuarit. Si çdo urrejtje, as kjo nuk njeh arsye. Për mendimet e disa individëve, urrehen e tërë feja, i tërë populli. Kjo urrejtje nxitet edhe nga analistë të ndryshëm politik, të cilët shfrytëzojnë një pjesë të kufizuar për të shfaqur apetitet dhe shovinizmin e tyre ndaj krejt popullit, fesë.

Urrejtja ndaj shiave –

Kjo është urrejtja më e marrë. Ky grup shovinistësh janë plotësisht të paarsyeshëm. Urrejnë një sekt të fesë së tyre, për arsye të paarsyeshme! Urrejnë një popull që nuk u ka bërë asgjë drejtpërdrejt, një popull që nuk e kanë takuar kurrë, një popull që beson 90% të gjërave që edhe ata besojnë.

Për fund…

Osht ni pjesë e kosovarëve që nuk urrejnë kërkond. Jon njerëz t’mirë, që e din se urrejtja nuk ju vyn.

Tekefundit urrejtjes, shovinizmit nuk ia ka pa hajrin kërkush. As na nuk kemi me ja pa hajrin. Sa urrejmë diko pa pikë arsye, veç pse na kanë kallzu që jon kshtu e ashtu, edhe tan ditën pijmë makiato e bohemi pjesë e kopesë që trushpërlahet sabah e akshom prej mediave, ma mirë osht me ia nis me punu diçka të hajrit, me bo nojsend t’mirë.

Buzqeshni, knoni, thuni fjalë t’mira, bonu msit, pajtoni njerëz, doni… jeta osht e shkurt, e për ata që urrejnë, për t’kqit nuk osht as kjo botë e as tjetra…

Dhe vjen përsëri ajo periudha e vitit kur kinematografia zgjedh më të mirët e vitit të kaluar. Oskarët, SAG-ët, BAFTA-t, e shpërblime tjera, por gjithçka duke nisur nga Golden Globes dominojnë çerekun e parë të vitit përkrah festivaleve si Sundance e Berlinale. Kjo është arsyeja pse filmat e parë, bllokbusterët nisin të shfaqen vetëm në prill-maj.

Të nominuarit për Oskarët e sivjetmë tashmë janë publik. Si zakonisht befasitë për të mirë e për të keq nuk munguan. Por, le të nisim nga ata që u injoruan me apo paqëllim nga Akademia. Të përmbledh shkurt – Tom Hanks, Robert Redford, Emma Thompson, The Butler, Monsters University 2, Rush. Të mos shohësh Tom Hanks as në kategorinë për aktorin më të mirë në rol kryesor (Captain Phillips) as për aktor dytësor (Saving Mr. Banks) është afër turpit. Është më turp se sa gjysma e ‘The Wolf of the Wall Street’. Në fakt ky film i Scorsese është më shumë i pistë se sa i turpshëm. Nuk di çfarë kërkon tek Oskarët kur do të duhej të ishte në garë për shpërblimet e filmave për të rritur, ndoshta.

Tom Hanks shkëlqen si kapiteni i anijes së vjedhur në filmin biografik ‘Captain Phillips’. Sidomos pjesa e fundit kur vihen në pah emocionet e karakterit të tij, shfaqet mrekullia prej aktrimi që vetëm një aktor i kalibrit të tij di të bëj. Hiç më pak i mirë nuk është as tek ‘Saving Mr. Banks’. Harmonia në skenë me Emma Thompsonin, dhe portretizimi i përkryer i Walt Disney meritojnë një vend në kategorinë për aktorin më të mirë në rol dytësor. E ngjashëm edhe mungesa e Emma Thompson është mëkat, edhe pse kategoria për aktoret në rol kryesor ishte mjaft e populluar. Por, një veterane e tretë vetëm sa do të ngrite cilësinë dhe vlerën e Oskarëve.

Robert Redford është vet filmi ‘All Is Lost’. Është aktori i vetëm që kalon tërë kohën e filmit përpara kamerës. Një film pa dialog ku flasin emocionet dhe zërimi perfekt i çdo skenë nën regjinë e J.C. Chandor, sjellin një ‘Life of Pi’ pa efekte dhe shumë më realist. Redford ndoshta vjen edhe me rolin e karrierës së tij, dhe megjithatë injorohet nga Akademia që pëlqejnë më shumë një karakter arrogant të Di Caprios.

Por, injorimi më i madh i është bërë filmit ‘The Butler’. Përkundër pak përshtatjes së skenarit me jetën reale të shërbëtorit më të njohur të Shtëpisë së Bardhë, filmi sjell një histori emocionuese familjare duke u lidhur në njërën nga periudhat më të vështira të SHBA-ve moderne. Oprah Winfrey po që aktron për mrekulli, por, Forest Whitaker është i mahnitshëm. Edhe ky ka merituar të jetë i nominuar para shumë kandidatëve tjerë për aktorin më të mirë.

Injorim tjetër ishte mos nomimi i ‘Monsters University’ në kategorinë e filmave të animuar. Më pëlqejnë të përzgjedhurit në këtë kategori, por sigurisht ka pasur vend edhe për ‘Monsters University’. E ‘Rush meritonte shumë më tepër se nga aspak që mori kësaj radhe. Daniel Bruhl shkëlqen, skenari është fantastik, sidomos kur bazohet në ngjarje të vërtetë, e as regjia nuk mbetet mbrapa. Megjithatë asnjëra nuk mjaftojnë për Akademinë, ngjashëm si ‘Her’ që gjithashtu nuk vlerësohet edhe për regji, skenar, e aktrim të Joaquin Phoenix.

Por, le ti hedhim një sy të nominuarve. ‘American Hustle’ i David O. Russell është nominuar në të gjitha kategoritë kryesor. Ngjashëm si me filmin më të mirë të vitit të kaluar për mendimin tim ‘Silver Linings Playbook’ edhe këtë vit kemi të nominuar në të gjitha kategoritë e aktrimit n’ga kasti i një filmi të David O. Russell. Ngjashëm si vitin e kaluar, edhe këtë vit, një film i Russell gjendet në krye të listës së filmave më të mirë të vitit për mua. Megjithatë, përsëri sikur vitin e kaluar, vetëm Jennifer Lawrence ka gjasat më të mëdha të fitoj Oskar, jo pse pjesët tjera të filmit janë më inferiore, porse ndoshta konkurrenca është më e madhe tek kategoritë tjera.

Nominimet plotësisht i meritoi edhe ‘Gravity’, një projekt fantastik i Alfonso Cuaron që duket se konfirmon cilësitë e teknologjisë 3D në kinema. Por, ’12 Years a Slave’ mund të jetë favorit për shumicën e kategorive për shkak të temës që prek, e skllavëria dhe racizmi gjithnjë kanë ndikim tek Akademia. Temë prekëse me një aktrim perfekt të Matthew McConaughey dhe Jared Leto ka ‘Dallas Buyers Club’. Një film shkëlqyeshëm i shtjelluar, i madhështuar edhe më shumë me aktrimin perfekt të McConaughey dhe Letos. Këta dy janë favorit absolut për Oskarët të cilët i meritojnë me plotë kuptimin e fjalës.

Befasi e këndshme është nominimi i ‘Philomena’ si filmi, skenari më i mirë i adaptuar, dhe për aktrimin e Judi Dench. Kategoria për aktoren më të mirë duket të jetë më e pjekura me emra si Dench, Streep, Bullock e Blanchett. Nominimi i Adams është befasi e mirë, por, është më se e sigurt që Cate Blanchett do të marr Oskarin për ‘Blue Jasmine’. Edhe skenari i këtij filmi është i mirë, ngjashëm si regjia e Woody Allen, por kjo e fundit nuk është nominuar fare.

Befasi e këndshme është edhe nominimet e shumta të ‘Nebraska’. Një film lart i vlerësuar me veteranët Bruce Dern e June Squibb të nominuar për Oskar së bashku me nominimet për filmin, regjinë, dhe skenarin origjinal më të mirë. Akoma nuk kam pasur rastin të shoh këtë film, ngjashëm si ‘Philomena’, por kritikët premtojnë shumë.

Në fund, është herët të zgjedh favoritët, sidomos pasi ka edhe pak filma që nuk kam arritur ti shoh akoma, por, për mendimin tim ‘American Hustle’ çfarëdo që fiton, do të jetë e merituar plotësisht. ’12 Years a Slave’ mund të jetë filmi më i mirë, me regjinë për Alfonso Cuaron dhe ‘Gravity’, Matthew McConaughey, Catel Blanchett, Jared Leto, e Jennifer Lawrence si fitues për aktrim. ’12 Years a Slave’ e ‘American Hustle’ mund të fitojnë edhe në kategoritë e skenarëve me ‘Frozen’ si animacioni dhe kënga më e mirë.

Luan Morina
Kritik filmi

Neden Türkiyem, neden bunu yapt ın? Son yillarda Turkiyenin Eurovision’da muhteşem performanslari vardi. Sertab Erener’den sonra sanki Turkiye en iyilerin arasında bir yer olmuştur.

Ertesi yil, Athena’nın rock şarkısı bu müzik tarzın hayranlları kalbini çalmıştı. Gülseren ve Sibel Tüzün çok iyi değildi.

Kenan Doğulu şarkı söyleme tarzını, ama sonunda 4. sırada yer ile sonuçlanmıştır. O zamandan beri Türkiye, 2008 yılında Mor ve Ötesi dışında, ilk 5 her zaman sıralamada büyük bir gösterilerle yer aldı.

Geçen yıl Yuksek Sadakat performansı bir felaket oldu. Bu yıl Can Bonomo finalde kalması beni şaşırttı.

Her neyse, Türkiye son zamanlarda bana hayal kırıklığı yaratıyor. Bunun için tek kaldı şey benım içın Türkiye’den harika performanslar anılar.

Burada Eurovision Şarkı Yarışması hakkında Top 5 Türk sanatçıları var listeledim.

5. maNga – We Could Be The Same

4. Hadise – Dum Tek Tek

3. Sebnem Paker – Dinle

2. Athena – For Real

1. Sertab Erener – Everyway That I Can

A pini kafe? Unë jo. Së paku jo kafe turke, kafe që gjithmonë kemi pirë si komb. Ka ni shije interesante që nuk më lë përshtypje kushedi sa mirë ta përgatisë. Megjithatë, Valbona i bën diçka kafet e mira. Jo shumë të mira, por mund t’i pijë lehtë. Ndoshta ambienti, atmosfera është më ndryshe tek ata, edhe kafeja shkon më lehtë.

Sidoqoftë unë do të përqëndrohem në mjeshtrinë e përgatitjes së kafes. Sado që të duket e shijshme kafeja e Valbonës, megjithatë ajo nuk ka ndonjë mënyrë të veçantë që të bëhet kafe e mirë. Zakonisht është import nga Zvicra, për atë duket e shijshme besoj. Po, Valbonë kafeja është e mirë, jo mënyra si e përgatitë ti.

Është mërzi të përgatisësh kafe. Duhet të qëndrosh mbi zjarr, deri sa të valojnë. Pastaj e hedh në filxhan dhe kryhet. Lehtë duket, por nuk është. Të përgatisësh kafe është një, gati se, art.

Pse? Kjo është pyetja të cilën nuk preferojnë të ma bëjnë tjerët, pasi që vijon me një përgjigje të gjatë që shpesh mund të kaloj teoritë filozofike.

Së pari duhet të matet madhësia e filxhanit në mënyrë që të përcaktohet sasia e ujit, kafes, sheqerit. Nëse kurrë nuk ndryshojmë këto sasi pa marrë parasysh se në çfarë filxhana e shërbejmë atëherë kafeja nuk do të jetë gjithmonë e mirë. Në rregull, shumica e dijnë këtë, mirëpo proporcionaliteti i shtimit apo zvogëlimit të sasisë në bazë të madhësisë së filxhanëve nuk është lehtë të dihet. Badihava është të matet me lugë apo edhe me gram. Mjeshtëria është ta matësh me mendje. Nëse arrini që gjithmonë të masni sasinë që duhet shtuar apo larguar varësisht nga filxhani atëherë jeni gati të bëni kafenë e përkryer. Por, jeni edheshumë larg.

Zjarri apo nxehtësia, apo qysh të keni qejf thuani, aty ku e v’loni kafenë duhet të përshtatet me fazat e përgatitjes së kafesë.

Temperatura duhet të jetë konstante në fillim, deri në fazën përfundimtare ku duhet të ulet për t’u përshtatur me nxehtësinë e kafesë, pra temperatura duhet të jetë pak më e lartë se e kafesë, pasi që kafeja tani është kryer dhe nuk kemi nevojë ta  v’lojmë edhe një herë, dhe si pasojë do të derdhet kafeja, do të humb kajmaku, do të zhytet hapësira ku përgatisim, shporeti apo ku do që e përgatisni.

Dikush ngutet dhe në v’limin e parë të kafes e hedh gjysmën në filxhan, kinse dhe për të bërë pak më shumë kajmak, v’lon edhe pjesën tjetër, dhe kafeja është “e përkryer”. Ajo nuk është asgjë tjetër, pos ujë i pazier me kafe.

Megjithatë pjesa më e rëndë e përgatitjes së kafes, është bartja e saj deri tek ai që do ta pijë atë. Kjo ndoshta është e vetmja pjesë ku duhet të bëjë përmirësime.

Uh, nuk ju tregova mënyrën si përgatis unë kafetë. As mos prisni. Është sekret i imi, dhe do të bindeni kur të pini kafenë që përgatisë vetë unë.

p.s.

Nuk osht bash leht me maru kafe.