Nëse jeni prej atyre që mbushni fjalëkryqe, pothuajse është e pamundur të mos keni dëgjuar për Emile Zola dhe veprën e tij ‘Nana’. Por, jeta e tij në fakt ka qenë pak më me rëndësi se sa vetëm për të plotësuar katër fusha fjalëkryqi.
Ky film, fitues i Oskarit për filmin më të mirë të vitit, sjell biografinë e tij nisur nga një shkrimtar i thjeshtë deri tek përfshirja e tij në aferën Dreyfus.
Afera Dreyfus ka qenë një skandal polik francez që ka zgjatur për 12 vite kur kapiteni Alfred Dreyfus nën akuzat për tradhti ishte dënuar me burg të përjetshëm në Guajanën Franceze. Dy vite më vonë, në vitin 1896 dalin disa fakte që nënvizojnë se procesi ka qenë i montuar derisa fajtori kryesor që ju ka shitur dokumente gjermanëve ende është pjesë e ushtrisë. Krejt kjo vonon edhe për nja dhjetë vite në një luftë të ftohtë ndërmjet shoqërisë civile dhe ushtrisë. Pjesa e kësaj lufte është edhe Emile Zola.
Filmi nis me jetën e thjeshtë të Zolas, i cili është një shkrimtar parimor që punon si nëpunës për bukën e gojës duke lënë mirëqenien e tij mënjanë. Pas botimit të veprës së parë, ai zhytet më thellë në jetën e shoqërisë franceze ku has në padrejtësitë ndaj të cilave nuk mund të mbetet i heshtur. Rrjedhimisht arrijmë deri tek afera e lartpërmendur që është edhe kulmi i jetës së Zolës edhe i filmit.
Paul Muni, i cili ka luajtur në rolin e Tony Camontes në Scarface të vitit 1932 vjen në rolin e Zolas me një aktrim të shkëlqyeshëm, që edhe i kishte sjellë nominimin për Oskar me këtë film. Marrë parasysh rrethanat, sidomos në fushën e makijazhit, ai arrin të gjallërojë rolin e Zolas në periudha të ndryshme të jetës së autorit. Nuk mbetet aspak mbrapa punës së Joseph Schildkraut i cili portretizon Alfred Dreyfusin, punë që i shpërblehet me Oskar.
Vlen të theksohet se, ndonëse një temë e gjerë shtjellohet, filmi arrin të mos devijojë dhe kap momentet kyçe, më të rëndësishme të temës në fjalë. Është një skenar goxha mirë i përpunuar i cili nuk përmend kombësinë e kapitenit Dreyfus, ani pse dihej që ishte çifut. Kjo ndodh pasi atëbotë, me ardhjen e nazistëve në fron në Gjermani, shumë filma me temë anti-semitizmin ishin ndaluar. Këtë fakt, filmi e sjellë si një mesazh i fshehur, por të cilin e kemi parasysh. Thjesht nuk guxohet të përmendet në publik për shkak të reagimeve, qartazi të pajustifikueshme.
Thellë në vete, ‘The Life of Emile Zola’ është një film që sjell një betejë të së drejtës ndaj tiranisë së disa personave në komandë, ndaj popullit të tyre. Është ndër filmat më të preferuar për mua nga lista e atyre që kanë fituar Oskar për filmin më të mirë. Nota personale: 5/5